Eerste indruk

Los van het onderwerp: relatief grote letters, duidelijk ingedeeld, titels in een andere kleur, illustraties, …het helpt allemaal een beetje om er een aantrekkelijk boek van te maken.

Tweede indruk, na het lezen van het eerste hoofdstuk: een beetje té toegankelijk, te oppervlakkig en onduidelijk in de beschrijving van het stressmechanisme. Wel een typisch coaching-sector boek. Ook de nadruk op het verschil tussen burn-out en depressie is er weer (een depressie mag niet door een coach behandeld worden, een burn-out wel; kassa-kassa).

Hoofstuk 1 – Het stressmechanisme.

Op een begrijpelijke manier wordt een stressmechanisme beschreven. Ik zeg wel "een", want het komt niet overeen met wat ik er reeds van (dacht te) ken(nen) op basis van andere bronnen. De vergelijking van stress en burn-out met een dijk die onder druk staat en uiteindelijk doorbreekt is typisch: begrijpelijke metaforen, maar niet wetenschappelijk onderbouwd. Mijn indruk is dat de auteurs iets weten (en zelfs willen overbrengen, hoewel misschien vooral om hun praktijk te ondersteunen) over hartcoherentietraining (veronderstellend dat dit meer is dan esoterie, maar een bewijs daarvoor vind je niet), en dat ze het actuele probleem van stress en burn-out daarvoor handig aangrijpen. Regelmatig wordt ook verwezen naar trainers en psychologen; in elk geval goed voor de sector.

Hoofdstuk 2 – De hartcoherentietraining

Hier worden vier stappen besproken. Stap 1, "Natuurlijk ademen" is meteen al een beetje vreemd, omdat het net gaat over gecontroleerd ademen (?). Daar heb je ook de uitspraak: "Als je inademt versnelt de hartslag, als je uitademt, vertraagt hij". Dit is op zijn minst een simplificatie (probeer het zelf maar); er zijn zeker meerdere factoren die de hartfrequentie bepalen. Dit is een voorbeeld van de strekking van het boek: toegankelijk, maar slecht gefundeerd. Nog een veelzeggende passage: "In de tweede week leren we ritmisch ademen […], met een snelheid tussen 4 en 7 ademhalingen per minuut. Dan gebeurt er een wonder. Het hart komt in een bepaalde toestand en beïnvloedt de werking van het brein". Moet er nog zand zijn? Even analyseren.
– Het onmogelijke doen we dadelijk; wonderen duren iets langer.
– "Een bepaalde toestand" is net heel onbepaald; daar kan je alle kanten mee uit.
– Beïnvloeding van het brein door het hart is al even nietszeggend.

Het feit dat je alweer een app op je smartphone nodig hebt om je ademhaling op te volgen vind ik ook al niks. Een beetje verder gaat het over "de juiste ademfrequentie" of resonantiefrequentie (weer zo'n misbruikte term; resonantie leidt meestal tot weinig goeds; in feite wordt synchronisatie bedoeld, maar die term wordt nergens gebruikt). Er wordt verwezen naar het verdiepingshoofdstuk voor meer uitleg over resonantie. Ik ben benieuwd. Nog een beetje verder: "Door de rustige adempatronen ontstaat er meer innerlijke rust"; ik denk dat hiermee het hele boek is samengevat. Het is blijkbaar de bedoeling om een "autonome balans" te bereiken (of een balans van het autonome zenuwstelsel, wat dat ook moge zijn). Overigens, "Autonome balans" klinkt dubbel goed, dus wie zou dat niet willen…?

In stap 2, "Het hart", wordt gesuggereerd dat het hart meer regelt dan het brein. Het magnetisch veld van het hart (??) zou vier keer groter zijn dan dat van de hersenen, en dus meer signalen opvangen…; de esoterie is nu niet ver meer. Zo is het wel genoeg. Ik ga dadelijk naar het "verdiepingshoofdstuk" om te zien of dat de esoterie overstijgt.

Hoofdstuk 4 – Het verdiepingshoofdstuk

Hier verwacht ik uiteraard wat wetenschappelijke achtergrond. Het hoofdstuk telt zowat 7 pagina's, inclusief figuren; dat belooft al niet veel goeds.

"Hoe kan een sensor hartritmevariatie meten?" geeft wat uitleg over de werking van een hartritmesensor; de verwarring van hartritme met "hartritmevariatie" en zelfs "hartritmevariabiliteit" (!) blijft storen. "De remmende werking van het rempedaalzenuwstelsel op het gaspedaal" zegt alles over het gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing, en "Trillingen" is zo mogelijk nog erger. Het stukje over de resonantiefrequentie zegt niets. "Hartslag en ademhaling resoneren met elkaar" maakt een beetje duidelijk wat er met hartcoherentie bedoeld wordt, maar dat had dan beter in hoofdstuk 2, stap 2 gestaan. Het effect is ook alleen maar te beoordelen met de gepaste bio-feedback apparatuur (en daar heb je allicht een hartcoherentietraining voor nodig). Ik blijf echter twijfels hebben, omdat andere parameters van het hartritme dan de ademhaling buiten beschouwing gelaten worden. Overigens blijft "resonerend" een foutieve term, vermits blijkbaar "synchroon" bedoeld wordt. Geen esoterie hier, maar wel de bevestiging van een bedenkelijke onderbouwing.

Samenvatting

Als hartcoherentietraining al interessant zou zijn (en ik vind in het boek geen argumenten om dat uit te sluiten), dan wordt dat hier toch niet duidelijk gemaakt, als gevolg van een storend gebrek aan essentiële wetenschappelijke onderbouwing. Te veel vage beschrijvingen en ronduit logische fouten geven de indruk dat het boek vooral bedoeld is om de gemiddelde lezer met last van stress naar een hartcoherentietraining te laten gaan.